PHÊ BÌNH

Một cựu vương đã chấp nhận bị phế truất khỏi ngai vàng để rồi bước vào cuộc lưu đày biệt xứ ở đảo La Réunion (Phi châu), thay vì làm ông vua bù nhìn dưới ách cai trị của thực dân Pháp. Một cựu vương trong những ngày tháng lưu vong đã chọn lao động chân tay, tự nuôi sống gia đình thay vì nhận ân huệ từ chính quyền bản xứ. Một cựu vương cho đến chết vẫn “sống kiêu hãnh với hùng khí trường tồn”. Một cựu vương nổi danh với các giai thoại “tầm gái” trong dân gian, song những thiếu nữ thỏa hiệp với màn bắt cóc vào cung ấy chính là những nữ binh được gầy dựng để hỗ trợ nhà vua kháng Pháp…

Đây là cuốn thứ ba của a Trần Thanh Cảnh mà tôi đoc.Hai cuốn trước "Đức thánh Trần" và cuốn "Trần Thủ Đô". Theo tác giả thì các cuốn trên nói về thời lập triều Trần,thời triều Trần thịnh trị.Cuốn "Trần Nguyên Hãn " thời Trần suy vong.Trong "Cáo Bình Ngô" ta được học,biết những địa danh,Chí Linh,Trà Lân,rồi Xương Giang..

Đây là nhận xét của nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên dành cho Trần Thanh Cảnh – người đã làm dược sĩ hơn 30 năm và làm nhà văn chưa đầy 10 năm. Dù phương tiện là thuốc hay chữ, tác giả của “Kỳ nhân làng Ngọc” đều dùng để chữa lành.

Tôi quê Lập Thạch- Vĩnh Phúc. Nơi đây, mọi người thường gọi vui là “Lập Thụt- Vĩnh Toét”. Đất lọt thỏm giữa vòng rào sông núi- như một ốc đảo cách biệt với tứ bề. Truyền thống là lụt và nghèo. Lạ là làng xóm của vùng đất này ngoài rất ít những cái tên không hiểu nghĩa là gì như Móc Lép, núi Bục, Kẻ Lối ..., còn lại chủ yếu là nhũng cái tên rất thơ mộng: Tiên Định, Tiên Du, Tử Du, Đồng Ích, Tứ Yên, Song Vân, Vân Hội... 

 Trần Thanh Cảnh có ý thức rõ ràng mình lạ hậu duệ-dù xa lắc-của họ Trần. Vì thế, ngoài nghĩa vụ của một nhà văn trước lịch sử, ông còn tự gắn cho mình nhiệm vụ góp thêm một tiếng nói “Vinh danh các đấng tổ phụ”. Không phải vô cớ mà ông chọn bắt đầu từ nhân vật lừng lẫy nhất: Trần Quốc Tuấn.

Chảy đi sông ơi
Băn khoăn làm gì?
Rồi sông đãi hết
Anh hùng còn chi?...
Chính Ngọ ngày 26 tháng Hai năm Kỷ Dậu (1429), trên dòng Lô giang giông gió tơi bời, một tia sét chói loà đánh thẳng vào chiếc thuyền chở Tả tướng quốc Trần Nguyên Hãn về kinh chịu tội. Tay chân ông bị xiềng chặt. Sấm nổ kinh thiên động địa. Sóng chồm lên cao như núi. Ụp xuống.
Tất cả chìm nghỉm. Không còn tăm tích.
Gió ngưng thổi. Mưa ngừng rơi.

Bài giới thiệu TRẦN THỦ ĐỘ của Tiến sĩ văn học Nguyễn Thị Tịnh Thy, Đại học Huế trên báo Tuổi Trẻ, số ngày hôm nay...