SỐNG TRONG MÙA COVID: ăn gì, uống gì và làm gì?

TRÂN QUÝ CHÀO ĐÓN QUÝ VỊ ĐỘC GIẢ ĐẾN VỚI WEBSITE CỦA NHÀ VĂN TRẦN THANH CẢNH - KÍNH CHÚC QUÝ ĐỘC GIẢ CÓ NHỮNG GIÂY PHÚT THƯ GIÃN VỚI "NGƯỜI KỂ CHUYỆN KINH BẮC"

Nhân đọc được một bạn chém gió rất hùng hồn trên facebook rằng: “Mọi người ơi, hãy ngồi yên, ăn chay, uống nhiều nước chanh, chúng ta sẽ đi qua dịch bệnh”! Với tư cách là một dược sỹ, tôi thấy mình phải nói đôi điều, về cái sự ăn gì, uống gì và làm gì trong khi hầu như cả nước đang phải cách ly, giãn cách xã hội do dịch covid-19 hoành hành.

Đầu tiên là nói về ăn.

Tôi vốn là người thỉnh thoảng cũng “đua đòi”, cũng theo bạn bè đi ăn đồ chay. Nhưng thú thực, mỗi lần đi ăn đồ chay xong, tôi đều phải âm thầm nạp ngay một thứ gì đó thuộc về đồ “mặn”, đậm đà, ví như một phần bít tết hoặc vịt quay chẳng hạn, nếu không người tôi cứ oải ra vì thiếu chất. Nhưng tôi cũng không phản đối việc ai đó ăn chay, nhân tâm tùy sở thích. Có điều kêu gào ăn chay để chống covid thì quá tệ hại. Phản khoa học hoàn toàn. Bởi một trong những nguyên tắc hàng đầu để chống covid là tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Mà để cho hệ miễn dịch của cơ thể có đủ nguyên liệu cho việc sản xuất ra kháng thể chính là các acid amin từ thịt các loài động vật. Các acid amin này đã được định danh là “không thể thay thế”, nghĩa là bắt buộc phải có trong quá trình chuyển hóa, và cơ thể con người ta không tự tổng hợp được mà phải dựa vào nguồn thức ăn đưa từ bên ngoài vào. Trong thực phẩm chay không có đủ các loại acid amin này, cả số lượng lẫn chất lượng. Khi ăn thịt động vật bộ máy tiêu hóa của chúng ta sẽ tự động chắt lọc ra hỗn hợp nhiều acid amin khác nhau, gọi chung là protein. Protein đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong cơ thể, nó là nguyên liệu xây nên các cơ quan, cấu trúc, nguyên liệu của hệ miễn dịch tạo ra kháng thể. Nên trong những ngày này, thay vì ăn chay với thực đơn rau củ quả gì đó, các bạn phải tăng cường ăn thịt nạc các loại, để cung cấp đủ acid amin cho cơ thể hoạt động tăng sức đề kháng cho cơ thể trước sự tấn công của virus.

Cụ thể về nhu cầu về protein tinh chất cho cơ thể chúng ta hàng ngày dao động từ 1- 1,5 gram/ 1kg trọng lượng cơ thể. Ví dụ một người nặng trung bình 50 kg sẽ cần từ 50- 75 gram tinh chất protein. Trong thịt gà có khoảng 27 gram/ 100 gram thịt (1 lạng) thì ta phải ăn từ 2 lạng đến 3 lạng thịt gà một ngày. Còn với thịt bò có khoảng 26 gram protein tinh chất, ta cũng sẽ cần ăn một lượng thịt tương tự. Còn với trứng, có khoảng 13 gram protein trong 100 gram trứng (một quả trứng gà nặng từ 30-40 gram tùy loại). Các loại thịt cá khác cũng có hàm lượng protein xêm xêm. Tuy nhiên một bữa ăn ta có thể ăn nhiều loại thịt trứng khác nhau, miễn sao có đủ lượng protein- acid amin đưa vào cơ thể là được. Ngoài ra protein ra, một thực đơn có đủ các chất cơ bản như lipit- chất béo, glucid- tinh bột, đường cùng với rau củ cung cấp khoáng chất, yếu tố vi lượng, vitamin và chất xơ là tối cần thiết. Tóm lại một thực đơn đa dạng luôn được các chuyên gia dinh dưỡng khuyến khích.

189096276_1997834643707439_3406434835665994013_n

Nhân nhắc đến vitamin, ta không thể không nói đến một trong những chất cực kỳ quan trọng cho sức đề kháng của cơ thể đó là vitamin C. Khoa học đã nghiên cứu kỹ và chứng minh tác dụng không thể thay thế của vitamin C trong hoạt động của kháng thể. Rất may, vitamin C là một chất mà ngành công nghiệp dược đã tổng hợp được từ lâu nên rẻ tiền và dễ kiếm. Vitamin C có vị chua mát dễ chịu, nên có một sai lầm rất phổ biến trong đông đảo mọi người là, nghĩ các loại hoa quả có vị chua như chanh, cam, bưởi, ổi, khế…là có nhiều vitamin C. Không phải vậy. Vị chua của các loại quả khi chúng ta ăn đó là do một loại acid hữu cơ có tên là acid citric, hay còn gọi là acid chanh mang lại. Loại này chỉ tạo vị, kích thích tăng tiết dịch, ăn ngon cơm chứ không có vai trò tác dụng gì trong việc tăng sức đề kháng cho cơ thể. Bởi vitamin C có tên khoa học là acid ascorbic kia, hoàn toàn không có họ hàng dây mơ dễ má với acid chanh. Tuy nhiên trong các loại rau củ quả hầu hết đều có một lượng vitamin C nhỏ, nhưng không đáng kể, mà trong quá trình đun nấu hầu như bị phân hủy bởi nhiệt độ cao, mất tác dụng. Nên giải pháp tăng cường cho hoạt động của hệ miễn dịch, tăng sức đề kháng của cơ thể trong thời gian này là các bạn hãy uống bổ xung mỗi ngày 1000mg vitamin C. Cũng không phải cầu kỳ mua vitamin C ngoại làm gì, thực tế vitamin C của các công ty dược trong nước sản xuất, dập viên 500mg cũng đảm bảo chất lượng tốt. Các bạn có thể ra nhà thuốc mua về uống mà không cần đơn bác sĩ. Vì đây là loại thuốc không kê đơn. Nếu cẩn thận ta có thể tư vấn dược sỹ bán hàng là ổn.

Gần đây trên mạng thấy có nhiều lời khuyên bổ xung vitamin D nữa. Tuy nhiên những người này đã coppy nguyên lời khuyên của các thầy thuốc xứ lạnh cho các bệnh nhân của mình. Tại bên đó thời tiết mùa đông xuân rất lạnh, ít ánh mặt trời nên quá trình chuyển hóa yếu tố tiền vitamin D trong thức ăn thành vitamin D cần phải có ánh nắng tác động vào. Do đó nhiều người bị thiếu vitamin D. Mà vitamin D cũng tham gia vào quá trình tạo sức đề kháng của cơ thể. Nhưng họ không nghĩ là ở nước ta, ánh nắng hầu như chan hòa quanh năm, nên yếu tố thiếu vitamin D bị loại trừ, không cần thiết phải bổ xung vitamin D bằng cách uống thêm, chúng ta chỉ cần ăn uống đầy đủ chất, có thể bổ xung thêm sữa nữa là cơ thể sẽ có đủ các vitamin D.

Về vấn đề uống, dĩ nhiên là chúng ta cần phải uống cho đủ nước. Có đủ nước thì cơ thể mới khỏe mạnh, đặc biệt là trong mùa hè nóng bỏng này. Dĩ nhiên là uống các nước hoa quả ép, sinh tố càng tốt chứ không cứ gì nước chanh như lời khuyên của ai đó. Nhưng xin lưu ý, uống ít nước lạnh, nước đá kẻo không lợi bất cập hại, cái họng của bạn sẽ bị viêm, mà mũi họng bị viêm là điều kiện không thể dễ dàng hơn cho virus xâm nhập. Nên nước ép hoa quả ở nhiệt độ thường luôn là một lựa chọn chính xác. Còn với cánh đàn ông, mỗi buổi tối nhâm nhi ly rượu, lon bia cũng không phải là một ý tưởng tồi. Bởi các bạn biết rồi đấy, về mặt nguyên tắc, con virus sars-cov-2 kia, nó bị tiêu diệt bởi cồn.

Trong thời kỳ dịch bệnh diễn ra gay gắt hiện nay, nhiều nơi bị phong tỏa, bị giãn cách xã hội các mức độ khác nhau nên các trung tâm thể thao, công viên công cộng hầu như cũng đóng cửa nên việc luyện tập kém đi, dẫn đến cơ thể ù lì, thể lực đi xuống. Đó cũng là một điều không tốt cho phòng bệnh dịch. Ta có thể tận dụng tối đa điều kiện sống để luyện tập thể lực như chống đẩy, tạ tay, yoga… Chứ không nên chỉ suốt ngày dán mắt vào máy tính, smartphone hay tivi. Đặc biệt trong thời gian này, các bạn nên khôi phục lại thói quen đọc sách giấy. Thế giới người ta đã tổng kết: nếu chỉ để tìm kiếm thông tin, thì dùng máy tính và ipad, smartphone là đủ. Nhưng đọc để mà ngẫm nghĩ chiêm nghiệm, làm giàu thêm tri thức và tâm hồn mình thì bắt buộc các bạn phải đọc sách giấy. Đọc và ngẫm ngợi từng câu từng chữ trên trang giấy, thực sự như vậy mới cảm nhận được các tác giả muốn truyền đến độc giả những gì qua từng con chữ.