Có ngày tất cả chúng ta thành F!

Có ngày tất cả chúng ta thành F!

Chuyện phiếm ngày 01/8/2021 với ông bạn Phạm C trong quận Gò Vấp:

“Tình hình trỏng thế nào?”

“Hẻm tôi phong tỏa 7 ngày rồi. Rào chết cứng đầu hẻm nội bất xuất ngoại bất nhập bằng kẽm gai! Cả hẻm số bị dương tính đếm không xuể! Mọi người thành F1 ráo cả rồi…”

Tôi đã đến nhà ông bạn nhiều lần trong những lần vô thành phố. Một con hẻm dài thăm thẳm. May mà nhà ông này ở ngay đầu nên dễ tìm, dễ đến. Sâu vào phía trong lại chia ra thành vô vàn những ngóc ngách, xẹt, xuyệt vân vân chi đó mà tri thức ngôn ngữ của một kẻ ‘bắc kỳ một cục’ như tôi hiểu rất mù mờ. Chỉ biết là đi tận cùng những con đường như mê cung đó, có khi bạn thấy mình đã sang một phường, quận khác. Hoặc là thấy kết thúc ở một chốn hỗn mang khó mô tả nào đó. Hẻm này dân cư đông cỡ bằng một xã lớn ngoài Bắc chứ không ít. Tôi chợt hình dung, họ rào chắn bịt tất cả các ngõ ngách đường ngang lối tắt ra vào cái khu dân cư đó bằng tôn, sắt, thép gai… Cả hàng ngàn con người bị nhốt cứng trong đó, chỉ thở thôi đã phát ngốt! Mà hơi thở của những người chẳng may dương tính, vốn mang đầy virus nó bị luẩn quẩn trong cái không gian tù đọng hầu như không được thông gió kia, người khác lại hít vào. Lây nhiễm. Và dĩ nhiên thành F1 cả loạt, như ngôn ngữ phân loại của các nhà dịch tễ.

Cũng theo các nhà dịch tễ học, người mang virus được ký hiệu là F0, người tiếp xúc gần với F0 được ký hiệu là F1, người tiếp xúc với F1 được ký hiệu là F2, cứ thế mà nhân lên F3, F4…chi chi đó! Thời dịch giã, không có khái niệm nhân xưng tôi, anh, ông, bà, chú, bác, con cháu anh em gì hết, mà chỉ có F: F0, F1, F2, Fxx…Tất cả chỉ là F! Thật là hài hước nực cười và cũng thật là bi kịch: con người ta bỗng bị đánh dấu ráo hoảnh là “F”, rồi thậm chí có lúc sợ nhau như sợ tà: không biết kia có phải là một “F” nào đó không?

Một giáo sư dịch tễ học nổi tiếng thế giới cho biết, thông thường cứ một người được phát hiện ra dương tính với covid, thì đã có tới 6-7 người khác mang virus Sars- CoV-2 rồi! Với các nước phương Tây, trong gia đình nào có một người dương tính, họ sẽ coi tất cả các thành viên sinh sống cùng người đó đã mang virus, không cần xét nghiệm làm gì cho mất công, mà thực hiện luôn các biện pháp phòng dịch. Dĩ nhiên, tại các nước đó không có chuyện người ta đi rào ngõ, khóa nhà hay phong tỏa chết cứng như ta thấy mà thường là y tế sẽ đưa ra các lời khuyến cáo để cho người dân tự cách ly. Và họ sẽ được theo dõi chặt chẽ, hỗ trợ y tế kịp thời nếu có triệu chứng chứ không như ở ta, luôn nhảy từ cực nọ sang cực kia: khi số ca dương tính còn ít thì nào là bao vây cách ly, truy vết phong tỏa…rầm rộ như ra quân đánh giặc, truy đuổi kẻ thù không bằng! Đến khi nhiều quá rồi, người bị dương tính gọi điện nóng cả máy cho trung tâm y tế cũng chẳng có ai thưa! Nhân viên y tế bị quá tải, họ không còn hơi sức đâu để mà trả lời hay hỗ trợ cả trăm, cả ngàn con người bị dương tính một lúc!

Thật là bi kịch!

Thế nhưng bi kịch này hình như lại do chính chúng ta dựng lên cho mình. Do cái cách tiếp cận chống dịch ban đầu thì cứng nhắc, sau lại không kịp thời điều chỉnh cho phù hợp với các địa bàn cụ thể và tình hình diễn tiến của dịch bệnh, nên chính cái cách chống dịch không đúng kia nó đã gây ra tai họa cho những người dân vốn là mục tiêu bảo vệ. Cả bao nhiêu con người, mà phần lớn là người lao động thời vụ, buôn bán trên vỉa hè thu nhập thấp hầu như không có tích lũy. Họ bị nhốt theo đúng nghĩa đen, dẫn đến thiếu thốn, tù túng và bệnh dịch tràn lan. Rồi do không được y tế tiếp cận cứu chữa kịp thời, nhiều người đã tử vong. Mà tôi đồ rằng có nhiều cái chết không chỉ là do covid đâu: phong tỏa chết cứng, người bị các bệnh khác không được cứu chữa kịp thời cũng chết nhiều chẳng kém covid. Ta chỉ cần xem bảng thống kê con số tử vong do các bệnh ung thư, tim mạch, tiểu đường…hàng năm ở nước ta, ở thành phố này là suy ra ngay. Chẳng thế y khoa thế giới đã phải phân liệt ra rất rõ ràng: “Chết vì covid và chết với covid”! Còn Việt Nam ta? Hình như không ai để ý đến điều này, thật đáng buồn.

Kết quả là con hẻm nơi gia đình ông bạn tôi cư trú, tất cả bao nhiêu ngàn con người đó mặc nhiên thành F1 ráo! Thế là rào, chốt, nhốt…chết cứng một chỗ. Ai ở đâu yên đấy. Nhà nào ở nhà ấy. Cửa đóng then cài cách ly tuyệt đối. Ông bạn tôi có một căn nhà 3 lầu một trệt diện tích mỗi sàn độ hơn trăm mét vuông, chỉ có 5 người ở mà sau một tuần ông ấy đã nhắn cho tôi: “Sắp phát điên mất rồi!”. Vậy thì những phòng trọ của các hộ gia đình tít sâu phía trong, chỉ độ mươi mét vuông với 4-5 người tá túc họ sẽ thấy thế nào? Các ông đã nhắm mắt ký lệnh phong tỏa, hình như các ông này chưa từng đến và chứng kiến chỗ ăn chỗ ở của người dân, và hình như họ cũng không hiểu thấu các kiến thức cơ bản về virus để mà chống dịch cho đúng: virus gây covid không tồn tại ở không gian ngoài trời thoáng đãng thông gió, đặc biệt là trong nắng gió của phương Nam càng tuyệt đối không! Con đường lây chủ yếu của covid (99,9%) là trực tiếp từ hơi thở người sang người, trong không gian khép kín và tiếp xúc cự ly gần! Vậy mà họ cứ nhốt và nhốt. Nhốt lấy được. Đến nỗi báo chí nước ngoài họ phải dùng từ “nhà tù lộ thiên” để mô tả. Thật đau lòng! Lại còn có cả cái khái niệm lạ lùng “cách ly tập trung” nữa kia. Người bị dương tính thì rõ là nên cách ly, người là F1 cũng nên tự cách ly ít ngày để theo dõi. Thế nhưng đem hết cái gọi là “F1” đi tập trung vào một khu, ở cùng phòng, dùng chung nhà vệ sinh, ăn chung ở chung…Đã biến cái khu cách ly tập trung thành những “lò ấp F0”! Thực tế dịch bệnh trong Tp. Hồ Chí Minh vừa qua đã chứng minh cho điều đó. Thế mà đến nay, vẫn có nhiều nơi tiếp tục bưng tai bịt mắt, cứ cách ly tập trung với F1! Thật không thể hiểu nổi.

Virus gây đại dịch covid vẫn đang biến đổi không ngừng. Đó là tập tính sinh học đặc thù của giống loài chúng. Biến chủng delta vừa càn quét hoàn cầu chưa dứt thì biến chủng omicron đã lại bắt đầu xuất hiện đe dọa. Và tương lai gần, sẽ còn xuất hiện nhiều biến chủng khác của con virus quái ác này. Nhưng cho đến giờ phút này, hầu như mọi biện pháp của loài người như vaccine, thuốc, tẩy trùng… đều chưa đưa lại những kết quả triệt để. Chưa có một phương thuốc nào là tối ưu. Thật khó mà triệt đến tận gốc khi mà con virus tinh quái này nó đã lấy luôn loài người làm vật chủ. Bởi theo logic thông thường, muốn tiêu diệt tận gốc mầm lan truyền virus người ta phải hoặc cách ly tuyệt đối, hoặc tiêu diệt vật chủ. Thế nhưng ở đây “vật chủ” lại là con người, ngay đến biện pháp cách ly cũng đã không khả thi rồi kia! Bởi cách ly tuyệt đối, đóng băng mọi hoạt động xã hội thì chúng ta có còn là con người nữa không? Hậu quả xảy ra có khi còn kinh hoàng hơn do covid tạo ra nhiều lần!

Nên, cũng là quan điểm của các nhà dịch tễ học trên thế giới cho rằng, bằng một cách nào đó, rồi tất cả mọi người trên thế giới này cũng sẽ nhiễm con virus này mà thôi. Dĩ nhiên, các bạn nhớ kỹ cho rằng, nhiễm virus mà không có biểu hiện triệu chứng bệnh lý nào thì tuyệt đối không coi là bị bệnh. Và quan điểm mới nhất của y học điều trị là chỉ xét nghiệm theo triệu chứng: nghĩa là chỉ những người có biểu hiện ho, sốt, khó thở, đau họng…những triệu chứng điển hình của covid thì mới nên xét nghiệm mà thôi. Còn thì ta cứ mặc, cứ chung sống hòa bình với nó đi, bởi như chung ta đã biết, có đến hơn 80% số người xét nghiệm dương tính với covid nhưng hoàn toàn không có một biểu hiện bệnh lý gì dù là nhỏ nhất kia mà!

Bởi thế, gần đây nhiều nước họ đã thôi không “đếm” các ca dương tính covid trên các phương tiện thông tin đại chúng nữa. Con số đó chỉ còn để các cơ quan y tế nắm diễn biến dịch bệnh và đề ra các biện pháp ứng phó cho kịp thời mà thôi. Ai muốn tham khảo, xin tự vào trang web của cơ quan chuyên môn, có đủ.

Thật may, rốt cuộc thì trong thành phố người ta cũng vỡ ra nhiều điều sau khi phải trả những cái giá đau đớn. Con hẻm nhà ông bạn tôi cũng đã được tháo gỡ bịt bùng từ lâu. Và ông này đã lại tung tăng vi vu suốt rồi, đời lại đáng sống vui vẻ ca hát véo von, chứ không suốt ngày lên mạng than thở ủ dột như mấy tháng trước, dù dịch covid trong đó vẫn hiện hữu. Nhưng như đã nói rồi, chúng ta đã xác định chung sống cùng virus thì sự hiện diện ‘hòa bình’ của nó trong người nếu có cũng là chuyện thường mà. Thế nên có khi tất cả chúng ta rồi đều trở thành một “F” nào đó, là chuyện hình như dĩ nhiên phải vậy!