ĐỊA LONG LÀ GÌ?
Là con giun đất. Chính xác. Các cụ nhà ta, nhất là cánh nho sĩ, thầy lang xưa có cái "tật" hay gán cho các con vật, đồ vật vốn bình thường dân dã những cái tên "tự" Hán Việt thật kêu, cho sang mồm. Con giun đất, gọi là địa long, nghĩa là rồng đất, quá oai!
Nó còn được dân gian gọi là: trùn hổ, thổ long... Nhưng tóm lại nó là con giun, suốt ngày đào đất kiếm ăn ngoài vườn đồng bãi ruộng mà thôi. Con giun đất này đã được nghiên cứu cẩn thận kỹ lưỡng. Được đặt tên tuổi hẳn hoi. Nó có tên khoa học là: Pheretima asiatica. Họ cự dẫn: Megascolesidae. Theo đó, thành phần hóa học của loài này có chất béo lipid và chất đạm protit. Trong giun đất phơi khô, hàm lượng đạm có thể lên đến 70% khối lượng tổng thể. Chả thế, giun đất là một món khoái khẩu với các loài gia cầm như gà, ngan, vịt. Nay người ta còn lập trang trại nuôi giun để chế biến thức ăn gia súc.
Nhân nói đến đạm trong giun đất, chợt nhớ đến món giun biển đặc sản vùng Quảng Ninh: sá sùng! Đạm cực cao, nên các hàng phở gia truyền rất ưa cho vào ninh nước dùng để làm nên vị phở đậm đà gia truyền... Theo y học cổ truyền, vị thuốc địa long có vị mặn, tính hàn. Quy vào các kinh tỳ, vị, thận. Có tác dụng thanh nhiệt trấn kinh, lợi tiểu giải độc. Dùng trong các chứng bệnh nhiệt phát cuồng, ho xuyễn. Trong dân gian có lưu truyền bài thuốc dùng địa long chữa sốt rét, sốt, ho hen. Dùng riêng hoặc phối hợp với các vị thuốc khác như: đậu xanh, đậu đen, liên kiều, câu đằng, kim ngân, kinh giới... Liều dùng từ 6-12g dạng thuốc sắc, từ 2-4g dạng bột khô. Y học hiện đại cũng đã nghiên cứu kỹ con giun đất này. Và nhận thấy nó có tác dụng làm giảm co thắt cơ trơn phế quản, giảm sốt, chống histamin, hạ huyết áp...Thế nhưng các tác dụng đó đều không đặc hiệu, thua xa các thuốc chuyên dụng hiện nay.
Ở vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa nước ta hồi đầu thế kỷ 20 trở về trước, khi chưa có thuốc sốt rét phổ biến, còn có bài thuốc "dân gian truyền miệng" rất kinh khủng, đó là trị sốt rét bằng cách nuốt sống ít con giun đất- địa long! Bạn thử tưởng tượng xem, con giun đất đào ngoài ruộng vườn về, rửa qua nước chút, vẫn còn đang ngoe nguẩy mà bỏ vào mồm nuốt chửng! Kinh khủng! Thế mới biết khi bị bệnh tật hành hạ, không có thuốc, con người ta cùng quẫn u mê đến thế nào. Theo những người cao tuổi nói lại, đấy chẳng qua là cách chữa "mẹo", kiểu như bây giờ y học thỉnh thoảng áp dụng liệu pháp "placebo" mà thôi... Nhưng kể từ khi các loại thuốc trị sốt rét tân dược đặc hiệu ra đời, cái môn thuốc kinh hoàng, nuốt tươi địa long kia tưởng chừng biến mất vĩnh viễn...
Thế nhưng không phải vậy. Trong lúc này, dịch Covid-19 đang hoành hành trên khắp nước ta, đặc biệt lan rộng ở Tp. Hồ Chí Minh và các tỉnh Nam Bộ, cái bài thuốc hư truyền địa long thốt nhiên sống lại: nào là nuốt sống, nào là cháo địa long... Kinh khủng. Với tư cách một dược sĩ, tôi xin khẳng định chắc chắn con giun đất- địa long kia, chẳng có tác dụng gì trong việc điều trị Covid. Hoàn toàn không. Nếu bị sốt, xin hãy sử dụng paracetamol. Nếu mệt mỏi suy nhược, hãy ăn uống đầy đủ, bổ sung các vitamin. Nếu bị các chứng ho, đau họng, đau người...hãy tư vấn thầy thuốc, họ sẽ kê đơn cho. Và nếu có hiện tượng khó thở, nhất thiết hãy đến bệnh viện để được hỗ trợ thở ô xi và cao hơn nữa. Bạn sẽ được cứu sống. Còn nếu bạn tin vào cái con địa long ngoe nguẩy kia, rất có thể bạn sẽ theo chúng vào lòng đất. Và sẽ biến thành mồi ngon của họ hàng hang hốc nhà chúng. Đó là sự thật