Trần Ngung- Trần Thuận Tông là con út của Thái thượng hoàng Trần Nghệ Tông, lên ngôi năm 1388 khi mới 11 tuổi. Làm vua lúc còn thơ bấy, lại trong bối cảnh vua trước vừa bị giết, nên thực ra Trần Thuận Tông không có quyền lực gì. Hư vị. Mọi quyền hành triều chính đều ở trong tay Thái thượng hoàng. Mà ông này càng cuối đời càng “già lẫn và nhút nhát”, việc nước đều nghe theo quyền thần ngoại thích Quý Ly cả.
Trần Thuận Tông thậm chí còn phải lập con gái Quý Ly là Thánh Ngâu làm hoàng hậu (1389).Nên Quý Ly càng được thể lấn tới.Vua không quyền, Thái thượng hoàng già lẫn, quyền thần lộng hành. Triều chính nhà Trần chưa bao giờ đổ nát vậy, khiến cho Đại Việt thời ấy tan hoang, đổ nát…
Chiến tranh bất ổn, giặc cướp nổi lên khắp nơi.Đó là nhận định chính xác về thời này.Tháng 10/ 1389 Chiêm Thành đánh vào Cổ Vô.Tháng 12 năm ấy Phạm Sư Ôn, Nguyễn Tông Mại, Nguyễn Khả Hành tụ tập quân nổi loạn đánh vào kinh sư.Cướp bóc nổi lên nhiều đến nỗi triều đình phải cho đặt các quan quân ở cửa sông và tuần thú các xứ để bắt cướp.May là tháng giêng năm 1390, Thượng tướng Trần Khát Chân giết được vua Chiêm là Chế Bồng Nga, Đại Việt mới tạm yên mặt phía nam.
Đây cũng là thời kỳ mà Quý Ly củng cố vây cánh, khống chế triều chính. Quý Ly đưa tâm phúc của mình vào giữ các địa vị trọng yếu trong triều: tháng giêng năm 1393 đưa Hồ Cương (người Diễn Châu, họ Hồ làhọ chính thức của Quý Ly) nắm quân Thánh Dực, cho Nguyên Trừng là con cả vào triều làm Phán tư sự, lấy con thứ là Hán Thương coi phủ Đông Đô, khiến cho vua trẻ Trần Thuận Tông và Thái thượng hoàng già Trần Nghệ Tông đều bất lực. Đã đưa con gái mình là Thánh Ngâu làm hoàng hậu, xúi Nghệ Tông giết cháu là vua Trần Phế Đế xong, Quý Ly lại ngầm sai người giết nốt người con trưởng thành của Nghệ Tông là Trang Định Vương Ngạc để trừ hậu họa. Giết hại nhiều tôn thất, quan lại khác như Trần Nhật Chương, Nguyễn Bỉnh Khuê, Phan Mãnh, Nguyên Uyên, Nguyên Dận, đến cả các cung nhân như Trần Ngọc Cơ, Trần Ngọc Kiểm cũng bị giết. Đỉnh cao tàn sát là năm 1399 Quý Ly giết Thượng tướng quân Trần Khát Chân và 370 người trong sự biến núi Đốn Sơn. Sự biến núi Đốn Sơn là đánh dấu cố gắng cuối cùng của các vương hầu, tôn thất và quan lại trung với Trần triều trong tuyệt vọng để dành lại triều chính. Bởi trước đó, tháng 4/1395 Quý Ly đã tự xưng mình là “Phụ Chính Cai Giáo Hoàng Đế” (nghĩa là: giúp vua trị nước kiêm việc dạy bảo vua). Triều chính nhà Trần đã hoàn toàn trong tay Hồ Quý Ly. Cho đến tháng 12/ 1394 Trần Nghệ Tông chết thì đến tháng 3/1398 Hồ Quý Ly ép Trần Thuận Tông phải nhường ngôi cho con mới 3 tuổi là Trần An để đi tu theo đạo giáo. Để đến năm 1399 thì bức tử Trần Thuận Tông tại quán Ngọc Thanh, thôn Đạm Thủy (Đông Triều).Kết thúc cuộc đời làm vua vô nghĩa, không có một chút quyền lực nào nhưng phải gánh một tai vạ cực khổ cuối đời: cho uống thuốc độc không chết, bắt nhịn ăn không chết, cuối cùng bị thắt cổ mà chết! Trần Thuận Tông năm đó mới 22 tuổi, cũng được an táng tại An Sinh, Đông Triều, Quảng Ninh.
Về Trần Thuận Tông, ĐVSKTT đánh giá là: “Vua chỉ ngồi giữ ngôi không, việc nước trong tay quyền thần, tai họa đến thân mà không biết, thương thay”!
***
Trần An- Trần Thiếu Đế là con trưởng của Trần Thuận Tông và Hoàng hậu Thánh Ngâu, sinh năm 1396. Thánh Ngâu là con gái của Quý Ly nên Trần An gọi Quý Ly là ông ngoại. Khi ép Trần Thuận Tông đi tu để đưa Trần An lên ngôi ngày 15/3/1398, lúc đó An mới 3 tuổi, còn chưa biết cả lạy! Mẹ phải lạy trước cho con tập lạy theo sau. Có lẽ lúc đó bà hậu Thánh Ngâu đã bảo con: “Nào, hôm nay hai mẹ con mình chơi trò hoàng đế nhé! Con đi sau mẹ, mẹ làm gì thì con hãy làm theo!”
Một đứa trẻ chưa đầy 3 tuổi thì biết khấn khứa gì trước linh vị tổ tông nhà Trần đây?
Trần Thiếu Đế được ông ngoại Hồ Quý Ly cho ngồi trên ngai vàng hư vị đến ngày 28/2/1400 thì bị chính ông ta phế truất, chiếm ngôi. Nhà Trần chính thức kết thúc. Sử sách không nói gì nhiều về ông vua trẻ con cuối cùng của nhà Trần này. Chỉ viết “Hồ Quý Ly phế vua làm Bảo Ninh Đại Vương, vì vua là cháu ngoại nên không giết.”
Sau đấy vài năm, trong cơn biến loạn khủng khiếp của Đại Việt: nhà Minh đem quân sang xâm lược nước ta, chiếm kinh đô Thăng Long, bắt cha con Hồ Quý Ly về Trung Quốc, tàn sát dân lành, không rõ số phận của ông vua trẻ con này ra sao. Có thể đã chết trong loạn lạc. Hoặc cũng có thể lẩn trốn vào trong dân gian, thay tên đổi họ thành một người dân thường nước Việt.Tất cả đều có thể xảy ra. Nhưng dù thế nào Trần An- Trần Thiếu Đế cũng là ông vua cuối cùng kết thúc cho một triều đại đã từng vẻ vang trị vì nước Đại Việt hùng mạnh năm xưa.