Sương đêm cuối ngõ

Lạnh.

Trăng suông.

Đêm đầu đông, ánh trăng buông nhợt nhạt.

Trời không mây, nhưng cũng không có ngôi sao nào.

Những vì sao đã mờ hết sau màn sương đục như sữa tràn ngập không gian. Chỉ có mặt trăng cuối tháng héo hon, bàng bạc lơ lửng trôi trên bầu trời cuối ngõ.

Xóm Hối Lộ nằm rìa làng Ngọc. Tên xóm Hối Lộ là do năm xưa ủy ban có chủ trương cắt đất giãn dân. Tiêu chuẩn đề ra chặt chẽ lắm. Nhà nào có đủ điều kiện thì làm đơn trình ủy ban, xét, rồi cấp. Nhiều nhà đông khẩu, đất chật, khấp khởi làm đơn, hy vọng. Vài nhà cũng làm đơn, và rón rén mang phong bì đến nhà ông chủ tịch… Cái xóm giãn dân âm thầm hình thành qua cửa sau như thế. Nhưng mà ủy ban chưa kịp đặt tên thì dân gian đã gọi chết là xóm Hối Lộ.

Xưa, xóm ấy cuối làng. Thời đổi mới, ruộng đất làng Ngọc chỗ thì thành công ty nhà máy. Chỗ thì thành khu đô thị mới. Cánh đồng cuối xóm quy hoạch thành khu công nghiệp. Làm một con đường nối ngõ đi thẳng ra phố. Thành thử dân xóm Hối Lộ chạy xe máy ra phố ra chợ thẳng tuột. Chả phải vòng vèo đường làng cho mất thời gian.

Nhà Phương cuối xóm Hối Lộ, nay thành đầu ngõ. Năm xưa, bố Phương vốn có tính lo xa. Nhà có hai thằng con trai. Cậy ông anh họ đang nắm chức chủ tịch ủy ban. Đến nhà. Kín đáo đưa bà chị cái phong bao dưới bếp. Rồi lên nhà trình cái đơn với ông anh… Thế là có một suất giãn dân cho thằng út là Phương.

Quyết, bạn thân của Phương, không có nhà ở xóm Hối Lộ.

Nhà Quyết mãi xóm Cầu Chiêu giữa làng. Nhà Quyết bảy tám anh em trai ở trên một sào đất thổ cư các cụ để lại cho từ xưa.

Năm ủy ban cấp đất giãn dân, nhà Quyết cũng làm đơn nhưng không được duyệt. Vì nghe nói là nhà có người không chấp hành chủ trương đường lối… Năm ấy, Phương và Quyết mới học lớp ba, cùng tuổi, cùng lớp, vẫn thân nhau. Chả biết chủ trương đường lối là cái gì.

Lớn lên, có một quãng không thân, hơi nhạt. Sau lại thân tình như cũ. Nay vẫn thân.

Tối, Quyết đi uống rượu ngoài phố. Đêm về, phóng xe qua xóm Hối Lộ. Đến cửa nhà Phương, nhìn thấy ông bạn cố tri đang ngồi hút thuốc lào một mình ngoài cửa, rẽ vào bắn vài điếu rồi mới về ngủ. Thấy là lạ. Phương chả nói câu gì, cứ ngồi dựa lưng vào tường nhà, ngửa mặt ngắm trăng. Quyết cũng mặc, rít thêm một hơi thuốc rồi phả khói lên trời. Một màn khói thuốc như sương trắng đục lờ đờ uốn éo bay lên phủ kín không gian. Mặt Phương như mờ dần rồi tan theo làn khói…

 Sáng, Quyết dậy phóng xe đi làm. Quyết đi bán hàng vật liệu xây dựng ngoài phố cho người nhà. Qua cửa nhà Phương, Quyết giật mình. Phương chết gần năm rồi, sắp giỗ đầu. Sao đêm qua mình lại thấy ngồi hút thuốc lào nhỉ? Hay mình mơ ngủ? Ngôi nhà của Phương, cửa đóng then cài, vắng lặng. Khoảng sân nhỏ trước nhà, lá cây rụng bay về phủ kín. Chắc lâu chả có người quét dọn.

 Tối, Quyết lại đi uống rượu ngoài phố.

Đêm về, phóng xe qua cửa nhà Phương, Quyết lại rẽ vào bắn điếu thuốc lào. Cũng chả nói năng gì với nhau. Lâu nay vẫn thế. Rồi mới về ngủ. Việc này thành lệ năm sáu năm nay rồi, không bỏ được. Từ ngày Thu, vợ Phương, và Hiền, vợ Quyết, rủ nhau đi lao động xuất khẩu nước ngoài cơ.

 Sáng hôm sau, phóng xe đi làm. Qua ngôi nhà hoang xóm Hối Lộ. Quyết lại lắc lắc cái đầu vẫn còn vương vất hơi rượu. Tự nhủ, đêm qua mình lại nằm mơ…

*

* *

Phương, Thu và Quyết vốn là một bộ ba bạn bè thân nhau từ bé.

Cả ba học cùng nhau từ lớp một cho đến hết phổ thông. Thân nhau vì có nhiều lý do. Nhà bố mẹ của ba người đều trong xóm Cầu Chiêu. Hôm vào lớp một, bố Thu đưa con gái ra trường tiểu học ở ngay đầu làng rồi gọi Phương và Quyết dặn: “Hai thằng chúng mày ở trường trông nom em Thu cho chú nhé. Học xong thì đưa em đi cùng về nhà, không được để đứa nào bắt nạt”. Thế là từ đấy, đi đâu cũng có cả ba. Rồi lớn. Rồi thích nhau lúc nào không biết. Sự thể là cả ba vẫn học nhóm với nhau ở nhà Phương từ bé. Vẫn chơi với nhau như trẻ con trong làng thôi. Nhưng Thu dậy thì lúc nào chả biết. Tự nhiên thấy má đỏ môi hồng. Hai thằng bạn trai nhìn Thu thay đổi cũng thấy lạ. Nhưng rồi dần dần chúng cũng hiểu. Chúng cũng thấy trong người thay đổi. Thu xinh. Cả hai đều mê Thu.

 Đêm hội làng, cả ba ra đình xem diễn xướng trò “Sinh thực khí”. Người đông, chen chúc nhau. Thu và Phương đứng đằng trước, Quyết cao hơn đứng sau, ôm vai cả hai cho ấm. Đêm xuân năm ấy, rét lộc mà lạnh tê người. Ôm nhau đứng xem một lúc, thân thể trai gái mới lớn va chạm vào nhau nóng râm ran. Nhất là lúc cụ từ hô: “Tình xòe tình phập” Hai trai làng cầm cái “sinh thực khí” bằng gỗ, sơn đỏ chót, đưa thẳng vào “nường bà Cái”… Thu nóng ran người. Quyết đứng đằng sau, quàng tay qua cổ. Chả biết vô tình hay cố ý mà bàn tay buông đúng vào chỗ đầu vú Thu. Nhồn nhột. Lúc cụ từ hô: “Tắt đăng, tháo khoán”. Cả ba cầm tay nhau chạy biến về xóm Cầu Chiêu. Qua nhà Phương, Quyết đẩy Phương vào cổng rồi bảo: “Để tao đưa Thu về”. Chạy về đến nhà Thu, Quyết kéo tuột Thu vào vườn. Không nói không rằng, đẩy Thu dựa lưng vào cây mít. Hôn hít. Hai đứa tuột quần xuống ngang đùi, Quyết cuống quýt cho vào cái khe giữa hai bẹn Thu, ghì chặt. Mới chỉ được vài giây, Quyết đã ra một phát chí tử đầu đời trai… Thu đẩy Quyết ra, ôm quần chạy vội vào nhà tắm xả nước ào ào…

Từ đấy, Quyết và Thu yêu nhau. Nhưng cả hai đứa đều ngại, giấu Phương. Vì Phương cũng thích Thu. Hình như sau đêm hội làng ấy, cả ba đều lớn hẳn. Nhưng cả ba cứ nhùng nhằng trong mối quan hệ không rõ ràng nên việc học hành lơ là, chả đâu vào đâu. Thu đẹp hẳn ra, môi lúc nào cũng đỏ như bông hồng nhung. Mà Thu cũng cảm thấy vẫn thích cả Phương, thế mới rắc rối. Chắc vì Thu là con gái làng Ngọc, một cái làng nổi tiếng là gái đẹp và lẳng trong vùng…

Học xong phổ thông, cả ba ở nhà. Đứa nhì nhằng bán buôn ngoài phố, đứa đi làm công ty. Nhưng vẫn cứ thân nhau như thế. Người làng thấy buồn cười bảo Thu: “Mày thích đứa nào thì lấy béng một đứa làm chồng đi chứ”, “Nhưng mà lại thích cả hai thì làm thế nào?” Thu nói đùa vậy. Thật ra là Thu đang tính toán xem nên chọn ai làm chồng. Quyết thì khỏe mạnh, tháo vát hơn. Nhưng nhà đông anh em trai thế, lấy về rồi ở vào đâu? Phương được cái hiền lành, nhà chỉ có hai anh em trai. Lại có sẵn mảnh đất ngoài xóm Hối Lộ. Nhưng mà lành quá. Hôm chỉ có hai người, Thu đã giả vờ ép cả cặp vú nóng hổi không mặc áo lót vào lưng mà chả biết manh động gì cả.

 Thu cứ mải tính toán mãi chưa xong thì xảy ra việc Quyết phải đi nghĩa vụ quân sự. Thế là hai đứa công khai tình yêu với Phương. Phương chả thấy buồn, cũng không thấy vui. Đêm về, nằm một mình chỉ nhớ cái cảm giác cặp vú mềm ấm nóng của Thu ép vào lưng mình hôm nọ.

 Quyết đi bộ đội rồi. Phương vẫn đưa đón Thu những lúc đi làm ca đêm ở công ty may xuất khẩu Hải Yến, như khi còn cả ba đứa ở nhà. Thỉnh thoảng, vẫn đưa Thu đi ăn chè, ăn ốc ngoài phố để nghe Thu kể chuyện linh tinh, chuyện Quyết viết thư về nói những gì… Được vài ba tháng, Phương thấy dạo này được đi đón ca đêm về, Thu cứ ôm mình chặt ních, vú lại nóng rực như hôm nào. Phương nhớ đến Quyết. Nhưng Phương cũng thích Thu. Khó nghĩ quá.

 Một sáng chủ nhật. Phương được nghỉ, đang nằm ngủ vùi trong nhà thì Thu đến. Nghe tiếng Thu hỏi bố đang ngồi đan mã ngoài sân. Chưa kịp dậy thì Thu đã vào trong buồng. Cứ thế, Thu chui tọt ngay vào trong chăn ôm chầm lấy Phương. Rồi không để cho Phương kịp phản ứng gì, Thu đã tuột phăng quần áo mình, tiện thể, lột luôn cái quần đùi Phương mặc đi ngủ. Thành thạo ngồi lên bụng Phương…

 Cả Thu và Phương, chả ai biết nói thế nào với Quyết. Họ cứ yêu nhau như lẽ tự nhiên vậy. Có điều tháng sau, Thu thấy tắt kinh. Hai đứa đi mua que thử thai về thấy hai vạch đỏ rực. Thế là báo cáo hai nhà bàn chuyện cưới xin.

 Quyết nghe tin, lao từ đơn vị về.

 Chiều tối, gọi Phương ra sườn đê nói chuyện.

Hai thằng bạn thân. Hai thằng đàn ông. Nhìn mặt nhau. Thằng thì uất nghẹn không nói nên lời. Thằng thì tự thấy trơ quá rồi chả có gì để nói. Thế là cả hai lao vào nhau đấm đá, vật lộn dưới chân đê. Không chửi bới, không gầm gào. Cứ âm thầm nện nhau chí tử. Những cú đấm, những cái đạp thẳng cánh. Những cú móc, những cái lên gối dành cho nhau với tất cả sức lực trai trẻ. Những âm thanh trầm đục như tiếng người ta đập đất ở đồng bãi vụ đông: ục, ực, hự, huỵch…

 Thu biết tin, chạy ra đê thì cả hai đã no đòn. Nhưng vẫn đang say máu quấn chặt lấy nhau mà cắn xé. Thu lao tới, gỡ ra. Giáng cho mỗi người một cái tát vào mặt rồi hét lên: “Hai ông điên à. Của tôi, tôi cho ai thì người ấy được. Hai ông có muốn thì tôi cho cả hai đây, khỏi phải cắn xé nhau”. Nói rồi, Thu tuột phăng cái áo thun qua đầu, để lộ ra bộ ngực trắng phau, thây lẩy dưới ánh trăng. Nàng đã có chửa mấy tháng. Quyết chán nản thở hắt ra một cái rồi nhảy xuống đầm sen dưới chân đê. Bơi sang bờ bên kia, đi tắt ngõ về nhà. Phương cầm cái áo mặc lại cho Thu rồi dắt về lối đầu làng.

Họ tránh mặt nhau một thời gian. Kể cả sau này khi Quyết đã ra quân. Về làng. Đi bán hàng vật liệu xây dựng ngoài phố. Không bao giờ Quyết đi lối xóm Hối Lộ ra phố. Mà Quyết luôn đi lối đầu làng, cho dù xa hơn gần cây số. Vì sau khi cưới nhau, vợ chồng Phương đã ra ở riêng tại mảnh đất đầu ngõ.

Rồi Quyết cũng lấy vợ.

Vợ Quyết là một cô gái xinh xắn người bên làng Ao Xá, gần ngay làng Ngọc. Mùa xuân năm ấy, bên Ao Xá mở hội to. Quyết sang dự hội vật, được giải nhất là một cái mâm đồng. Cô bé lên tặng hoa, thế là quen, rồi thành vợ thành chồng.

 Về làm dâu làng Ngọc nên Hiền phải đi làm công ty. Làng hết ruộng rồi, chả còn chỗ cho Hiền cấy lúa. Vào làm ở công ty may xuất khẩu Hải Yến, lại làm cùng dây chuyền với Thu nên chị em thành thân nhau. Sau biết chuyện của ba người, Hiền cứ cười rinh rích: “Công nhận là chị Thu đĩ sớm. Mới lớp tám đã biết dắt trai đi hội. Mà dắt cả hai trai. Hai tay hai súng, ghê thật”. Thu bảo: “Bọn tao tình bạn trong sáng, có gì đâu”, “Thôi, cho em xin cái trong sáng của mợ… Tại sao xưa thân nhau mà giờ lại nhạt toẹt thế nhỉ?”

 Những câu chuyện hàng ngày đã kéo hai cô vợ của Quyết và Phương gần gũi nhau. Rồi qua họ, hai ông chồng cũng nhớ lại khoảng thời gian dài thân thiết. Tình bạn từ thuở lê la ngoài đường làng chơi bi đánh đáo thật sự là khó quên. Vả lại, có tí vướng mắc ngày xưa thì nay cũng đâu vào đấy cả rồi. Có lẽ cũng nên để hai nhà giao lưu với nhau, mình cũng chả có thằng bạn nào thân hơn nó.

 Nhưng chưa kịp thân thiết trở lại thì Thu và Hiền rủ nhau đi xuất khẩu lao động bên Hàn Quốc. Chả là, hai đôi ấy đều đã có một con. Quyết và Hiền vẫn ở một gian buồng trong nhà bố mẹ xóm Cầu Chiêu. Phương và Thu, khá hơn, được bố mẹ làm cho ngôi nhà nhỏ hai gian đầu ngõ xóm Hối Lộ. Buôn bán nhì nhằng ngoài phố. Làm thuê cho công ty. Chỉ đủ vặt mũi đút vào miệng. Ráo mồ hôi là hết tiền. Hôm mùng tám tháng ba mới rồi, bà chủ Hải Yến cho mời tất cả công nhân nữ lên hội trường công ty giao lưu. Chả là mấy hôm trước, bà ấy lên ti vi ở chương trình “Người tài lập nghiệp”. Chỗ chị em thân tình, bà ấy tâm sự cả những điều sâu kín khi ra đời làm ăn. Bà ấy bảo, nhiều khi ra ngoài kinh doanh, có lúc phải chấp nhận đánh đổi cả những điều “thầm kín” để được việc… Rồi bà ấy động viên chị em công nhân, ai có nhu cầu đi xuất khẩu lao động bên Hàn Quốc, bà ấy tạo điều kiện cho đi. Tính ra, vài năm về có thể được một món lớn làm vốn. Thu và Hiền nghe mê quá, đăng ký tắp lự. Về nhà, Phương thì chả nói làm gì, xưa nay Phương vẫn để Thu quyết định mọi chuyện. Phương vẫn lành từ bé mà. Nhà Quyết có khó khăn một chút. Quyết vốn là một tay đàn ông mạnh mẽ đang xoan nên chả muốn xa vợ trẻ. Nhưng nghe Hiền tỉ tê: “Anh chịu khó ở nhà trông con, nhịn một thời gian. Để em đi kiếm chút vốn về vợ chồng mình ra phố, mở cái cửa hàng riêng mới có cơ đổi đời. Cứ làm thuê làm mướn mãi thì bao giờ mới mọc mũi sủi tăm lên được?”

Thế là Thu và Hiền bay Hàn Quốc.

Phương và Quyết ở nhà trông con. Cái sự đàn ông một mình ở nhà trông con cũng nhiều nỗi lắm. Quyết may vẫn còn ở chung với bố mẹ, nên coi như có người nuôi con cho rồi. Còn Phương, ở riêng từ lâu nên mặc dù đứa bé đã khá lớn, Phương vẫn lọ mọ.

 Nhưng thật sự là, đàn ông đương thì phải ở một mình buồn lắm. Một nỗi buồn chỉ có thể san sẻ với đàn bà và rượu. Quyết, buổi tối hay để con ngủ với ông bà rồi đi uống rượu ngoài phố. Qua nhà Phương rủ, thì Phương bảo: “Tôi còn phải trông con bé cho nó ngủ, ông đi đi”. Con Phương ngủ trong nhà. Bố ra ngồi ngoài hiên, dựa lưng vào tường hút thuốc lào vặt. Ngửa mặt lên trời ngắm trăng.

 Đêm về, Quyết phê phê rượu phóng xe qua nhà Phương. Nhìn thấy, rẽ vào bắn vài điếu rồi về nhà ngủ. Chả nói với nhau lời nào. Có gì mà nói. Hai thằng đàn ông cô đơn, trong đêm thanh vắng thay nhau rít thuốc lào đến đỏ cả nõ điếu. Khói thuốc từ ngôi nhà cuối xóm bay lên, lẫn vào sương đêm tạo thành một màn hư ảo nhập nhòa hai gương mặt u ám…

Đã hết một hợp đồng hai năm. Rồi gia hạn một năm. Mãi chả thấy Thu và Hiền về.

Người làng kháo nhau là hai đứa ấy bỏ hợp đồng ra sống lưu vong rồi.

Thế rồi chả hiểu ra làm sao, lại có đơn của Thu gửi về xin hủy hôn với Phương. Vì cô ấy đã trót có con với một tay Hàn Quốc góa vợ.

 Còn Hiền, năm sau cũng về nước. Hôm Hiền về, Quyết gọi tắc xi đi đón, tránh lối xóm Hối Lộ. Quyết vui lắm, diện quần âu áo trắng trông như chú rể đi đón cô dâu.

Đêm ấy, Quyết thất thểu đi bộ ra nhà Phương ngồi hút thuốc lào. Lạ.

 - Sao giờ này lại ra đây?

 - Đời tôi với đời ông sao khốn nạn thế không biết. Ở nhà trông con cho vợ đi làm ăn xứ người. Nhịn thèm nhịn nhạt. Thế rồi mất cả chì lẫn chài.

 - Có chuyện gì vậy? Hiền nó vừa về chiều nay phải không?

 - Ừ, vừa về. Nhưng sáng mai lại đi…

 - ?... ?...

 -Lúc tối nay, hai vợ chồng vừa vào buồng. Tôi mới ôm ghì lấy cô ấy… thì cô ấy tuột ra, bảo bây giờ cô ấy không còn là vợ tôi nữa. Cô ấy đã yêu người khác từ mấy năm nay. Cô ấy chỉ về đón con rồi mai đi với người mới vừa cùng ở bên ấy về…

 Phương nhìn Quyết chả biết nói gì. Rít một điếu thuốc lào, rồi đưa cái điếu cày cho Quyết. Quyết cầm điếu, không hút nổi, chống vào cằm gục đầu yên lặng. Phương cũng ngồi yên bên cạnh, dựa lưng vào tường nhà, ngửa mặt ngắm trăng. Ánh trăng xanh xao nhợt nhạt đêm hạ tuần chiếu trên hình hài hai thằng đàn ông cô đơn, ngồi im phắc như những bức tượng.

 Sau đêm ấy một tháng, Phương chết, đột tử ngay cửa nhà.

 Buổi sáng, con bé con dậy mở cửa nhà, thấy bố ngồi dựa lưng vào tường, tưởng bố ngủ quên lay gọi. Thì Phương đã lạnh cóng cứng đơ từ khi nào. Phương chết vì chứng thuyên tắc phổi mãn tính. Ngày bé, Phương vẫn yếu phổi. Nay chắc do hút thuốc lào nhiều quá nên bị lên một cơn cấp, không ai biết.

Sau cái chết của Phương, bố mẹ Phương đón cháu về nuôi. Ngôi nhà đóng cửa để đấy, bỏ hoang gần năm rồi.

*

*   *

 Hàng ngày, Quyết vẫn đi bán hàng vật liệu xây dựng ngoài phố.

Tối, Quyết vẫn phóng xe đi uống rượu. Món Quyết hay uống nhất là rượu ốc. Một bát to ốc đá luộc nóng hổi thơm lừng mùi chanh mùi sả. Một đĩa sung muối, chuối xanh, khế chua. Chấm với nước mắm pha dấm ớt tỏi cay xé lưỡi. Thế là đủ cho Quyết cưa hết chai sáu lăm rượu quê, cũng vừa tan buổi tối.

 Đêm, Quyết phóng xe về nhà. Qua xóm Hối Lộ, nhìn thấy Phương, lại rẽ vào bắn mấy điếu thuốc lào.

Dạo này, thằng bạn nối khố từ lúc bé tẹo hình như dở chứng. Hỏi gì cũng chả buồn nói. Chỉ ngồi dựa lưng vào hiên nhà ngắm trăng. Quyết bực mình bỏ về nhà ngủ.

 Sáng hôm sau, dậy đi làm, qua cửa nhà Phương, thấy cửa đóng then cài. Lá khô đã vun một lớp dày trước cửa. Quyết lại lắc lắc cái đầu, dạo này mình hay mê ngủ.

Nhưng tối đến, Quyết lại đi uống rượu.

Đêm về, Quyết lại rẽ vào hút thuốc lào. Nhưng mà Quyết bắt đầu thấy bực với ông bạn. Hỏi gì cũng không thèm trả lời, cứ nghếch mặt lên giời ngắm trăng. Quyết điên tiết gào lên: “Ông Phương, tôi chỉ còn mỗi ông làm bạn mà ông không thèm nói với tôi lời nào từ bao đêm nay là sao, hả? Hả? Hả?” Đêm khuya thanh vắng, tiếng Quyết gào to quá, kinh động cả xóm. Mọi người chạy ra chỗ ngôi nhà hoang của Phương thì thấy Quyết đã nằm quay lơ trên sân rồi.

 Người nhà đưa đến viện cấp cứu. Bác sĩ nói, đấy là chứng thần kinh suy nhược hoang tưởng của người nghiện rượu. Phải điều trị lâu dài.

 Dân làng Ngọc nói hồn ma của Phương không siêu thoát được, vẫn cứ lẩn quất nơi ngôi nhà cũ nên đêm nào Quyết cũng gặp.

 Dân xóm Hối Lộ còn kể là đêm trăng suông cuối tháng, mấy tay ăn sương hay những người đi chợ sớm qua ngôi nhà hoang đều nhìn thấy Phương ngồi dựa lưng vào tường nhà hút thuốc lào, ngắm trăng. Từ miệng Phương, thở ra cả một biển khói thuốc trắng mờ, đục như sữa. Lững lờ lan tỏa, phủ kín cả ngõ xóm.