KỶ NIỆM VỀ MỘT LOÀI HOA

Hồi học ở Trường đại học Dược Hà Nội, môn tôi dốt nhất, khốn khổ nhất là Thực vật học. Môn này Giáo sư Trần Công Khánh dạy. Thày bảo, đây là môn cơ sở để sau này học môn chuyên ngành Dược liệu nên phải học cho tử tế...

Lời thày dạy thế, nhưng khi học thấy hoa mắt váng đầu với những bộ, ngành, lớp, loài, hoa đơn hoa kép, lá kép lông chim chẵn lẻ...tôi cố nhồi nhưng hầu như chẳng vào đầu được mấy chữ! Mà nhoằng cái đã sắp đến kỳ thi! Tôi tặc lưỡi, thôi kệ đời! May hơn khôn. Đời sinh viên đi học nhiều khi may rủi bất thần: đi thi học chả nổi có khi lại thầy cứu, bạn cứu, vẫn qua môn như thường, ai biết đâu mà lần!

Bộ môn Thực vật hồi ấy có hai Giáo sư chủ trì: cô Việt Nga, phu nhân của bộ trưởng y tế Đỗ Nguyên Phương, và Gs Trần Công Khánh, một người khi đó đã khá tuổi, tóc bạc trắng, khuôn mắt dáng vóc cực đẹp, trí thức, điềm đạm. Nghe nói thầy là anh em với bà Phan Lương Cầm, phu nhân cố thủ tướng Võ Văn Kiệt... Khi bộ môn tổ chức thi vấn đáp, thường chia làm 2 bàn. Một bàn cô Nga, một bàn thầy Khánh chủ trì, ngoài ra có các cô trợ giảng ngồi góp thêm, quần cho đám sinh viên tơi tả... Nhưng nếu may mắn gắp đề vào bàn cô Nga, coi như đỗ chắc(!): nghe nói phu nhân bộ trưởng có tình thương sinh viên vô bờ bến, nên cô chưa từng cho đứa nào dưới 6! Còn bàn vào bàn thầy Khánh:tỷ lệ out là khoảng 4/5, see your again last exame!!! Mà thi môn này cũng 'đơn giản' thôi: gắp thăm đề vào một loài hoa nào đó, mang đi mổ xẻ phân tích trên kính hiển vi, rồi vẽ hoa đồ hoa thức, rồi lên ngồi đối diện giáo sư hỏi thi... tèn ten ten...sau đây màn hỏi xoáy đáp xoay tại phòng thực tập bộ môn Thực vật học bắt đầu... Rất kinh khủng! Truyền thuyết rồi, nhất là bàn của Giáo sư tiến sĩ khoa học Trần Công Khánh... Bởi thế, nên hồi đó bọn sinh viên trường Dược cố gắng 'vận dụng' mọi kỹ năng kỹ xảo truyền cho nhau để có thể qua được môn này. Bọn nó bèn đi điều tra và biết rằng, người chuẩn bị hoa để hỏi thi của bộ môn là cô Sinh, vợ thày Chinh bên Toán - Lý. Nhà cô Sinh ở ngõ Văn Chương, Khâm Thiên. Buổi sáng cô sẽ đạp xe vào trường theo đường Khâm Thiên vượt sang hồ Hale, ngược Quang Trung rẽ Lý Thường Kiệt đi vào trường 13- 15 Lê Thánh Tông. Các lớp sinh viên trường Dược âm thầm truyền cho nhau điều này: buổi sáng hôm thi, trên đường đến trường, cô Sinh sẽ bẻ vài loài hoa trên đường, mua vài thứ, thêm mấy loại trong vườn thực vật nữa, thế là đủ cho bọn sinh viên mỗi đứa một hoa, không trùng nhau, hết hỏi, hết quay! Nhưng bọn sinh viên ma ranh, cử 1 đứa rình đi theo cô Sinh từ sáng sớm ở ngõ Văn Chương, xem cô mang những hoa gì vào phòng thi: thế là cả lũ hộc tốc đi kiếm các loại hoa đó, mang về phòng, tranh thủ 'phân tích hoa' trước cho thuộc cùng với lý thuyết trong giáo trình, tự tin đợi vào phòng thi...

Hôm tổ tôi thi môn này, bọn nó cũng kiếm đủ mười mấy loại hoa về phòng phân tích trước. Cơ mà có loại hoa ngũ sắc- bông ổi (như trong ảnh) bé quá, không phân tích bằng mắt thường được mà phải dùng kính hiển vi và dao vi phẫu mới làm nổi, nên chịu, bỏ qua...Số đen, vào phòng thi tôi gắp trúng ngay hoa ngũ sắc- bông ổi! Đưa lên kính hiển vi mổ xẻ một hồi, nát ráo cả cụm mà chả phân ra gì, tích được cái gì, mà mùi ổi chín từ hoa bay ra cứ nồng lên trong cái nóng mùa hạ, tôi hết kiên nhẫn, vẽ đại hoa đồ hoa thức theo trí nhớ mù mờ, lên nộp bài, muốn ra sao thì ra(!)... Đã thế lại còn vào bàn thầy Khánh! Thầy quay cho tôi nát đời! Bọn bạn thi xong rồi, ra ngoài phòng rồi, nhìn vào cười khúc khích thương hại khi thấy tôi mặt mũi đỏ bừng, tóc tai dựng đứng, lưng áo blu ướt đẫm đang xoắn quẩy trước thầy Khánh. Cùng bàn còn có cô Sinh, nhưng cô không hỏi gì, chỉ ngồi cười... Kết thúc buổi thi, thày Khánh rất ôn tồn điềm đạm bảo: "Kiến thức về thực vật của em yếu lắm. Sau này học dược liệu sẽ rất gay go. Cần phải bổ sung!" Tôi ra khỏi phòng thi mà như đi trong mơ... Các thầy cô hội ý xong, cô Sinh là giáo vụ bộ môn ra cửa công bố điểm thi ngay. Bọn nó toàn 7,8,9...còn tôi được 5! Tôi sướng rú. Sướng hơn tất thảy! Vì nghe thầy Khánh nói thế, tôi tin chắc mình out rồi... Bọn cùng lớp bình luận: mày bị thầy Khánh đánh trượt rồi, nhưng chắc cô Sinh cứu, vì cả khóa có mỗi một thằng trượt, cô không bõ công đi tìm hoa để tổ chức thi lại! Chắc thế! Thế nhưng tôi đoán, sở dĩ cô Sinh xin thầy Khánh cho tôi không phải thi lại là...do chồng cô, thày Chinh dạy Vật Lý, một nguyên nhân rất ất ơ xuất phát từ tình yêu...bóng đá! Tôi và thầy đều mê bóng đá, có lần đến nhà cô xin đổi buổi thực tập bù, gặp thầy, thấy trên bàn có tờ tin nhanh bóng đá, tôi nổi máu nghiền hỏi thầy hôm qua có xem trận cầu đinh không? Thế là hai thầy trò bình luận tung hứng tưng bừng... cô về, nhìn thấy hai thầy trò tâm đắc vui vẻ. Cô vui lắm. Cô bèn cho tôi đổi thực tập ngay...Thế mới biết cô Sinh thực vật nổi tiếng chiều chồng ở trường Dược thế nào. Cô có chút cảm tình và thương hại tôi vì làm thầy vui... 

Nay cả thầy Chinh và cô Sinh đều là người thiên cổ cả rồi, nhưng hôm nay nhìn thấy hoa ngũ sắc- bông ổi trên phây, bỗng nhớ đến câu chuyện đi thi Thực vật năm xưa... Mỗi lần gặp lại loài hoa này, tôi vẫn nhớ cái cảm giác chuyếnh choáng khi rời bàn thi của thầy Khánh và ánh mắt của cô Sinh thương hại nhìn theo thằng sinh viên dốt đặc môn Thực vật!