An cung ngưu hoàng hoàn: đồn thổi và sự thật.

Khoảng độ chục năm trở lại đây, dân tình hay rì rầm bảo nhau mua một thứ thuốc thần kỳ của Trung Quốc (hoặc Hàn Quốc) về cất sẵn trong nhà, phòng khi hữu sự đem ra dùng ngay. Thuốc này nghe nói trị được trăm thứ bệnh, toàn những bệnh thuộc hàng “tứ chứng nan y”! Tôi nghe thấy, chỉ cười, không quan tâm lắm. Bởi cái viên thuốc ấy đắt kinh khủng, có loại tới 100-200 USD một viên kia đấy. Trong thâm tâm thì nghĩ đây chắc là chiêu trò “phân phối lại lợi nhuận” của mấy tay gian thương nhằm vào các quan tham, ăn lắm của dân, nhiều tiền nhiều vàng rồi lúc nào cũng chỉ lo chết bất đắc kỳ tử thì không kịp lo cho cô bồ nhí thứ n yên ấm đây mà...

Nhưng hình như không hẳn là vậy.

Đến một cô em tôi vốn dân làm ăn, vừa rồi đi du lịch Hàn Quốc về, cũng hân hoan khoe hộp An cung ngưu hoàng hoàn mua tận bên đó về thì tôi mới giật mình. Chuyện này không đùa được đâu!

Vậy An cung ngưu hoàng hoàn nó là cái gì?

Đây chính là một bài thuốc đông y cổ phương Trung Hoa được làm thành dạng viên hoàn. Bài thuốc này có tác dụng thanh nhiệt giải độc, trấn kinh khai khiếu. Trị các chứng ôn nhiệt, trấn tĩnh, hạ nhiệt, hạ huyết áp...

Thành phần gồm ngưu hoàng, sừng trâu, xạ hương, hoài sơn, gừng, đương quy, mạch môn...

Trong một bài thuốc đông y bao giờ cũng có nhiều vị. Nhưng phải luôn đủ bốn loại vị căn bản: “ quân-thần-tá-sứ”, hay là: “vua- quan- sai- lính dẫn đường!”. Trong đó vị “vua” là vị thuốc chủ chốt trong việc chữa bệnh. Còn các thành phần khác là phụ trợ, chất dẫn... Tương tự như bên Tây y, chữa nhiễm trùng thì kháng sinh sẽ là chủ chốt, còn có thể thêm thuốc giảm đau, kháng viêm, tiêu dịch, giảm sốt, vitamin thuốc bổ nâng cao thể trạng.

Với bài “An cung ngưu hoàng” thì ngưu hoàng là vị quân- vua của bài thuốc. Ngưu hoàng là sỏi mật của con bò hoặc trâu, có tên khoa học là Calculus Bovis. Người ta đã phân tích được khá đầy đủ thành phần hóa học của vị thuốc cổ truyền này, gồm có: Acid cholic, Cholesterone, Bilirubin, các muối khoáng và một số acid amin khác. Nói chung không có gì đặc biệt.

Ngưu hoàng là sỏi mật của bò, trâu. Nếu đợi lấy tự nhiên từ giết mổ thì sẽ rất lâu và phập phù cho nên bây giờ người ta đã có công nghệ thiên nhiên nhân tạo chế ngưu hoàng bằng cách tạo ra tổn thương trong túi mật của chúng, cấy vi khuẩn vào... Và thế là có ngưu hoàng, đảm bảo chắc chắn con nào mổ ra cũng có!

Thực chất An cung ngưu hoàng hoàn có tác dụng chữa bệnh không?

Nó có tác dụng hạ nhiệt. Nhưng còn lâu mới bằng một viên Paracetamon 500mg mà ta có thể mua tại các nhà thuốc với giá không quá 500 vnd một viên.

Nó có tác dụng hạ huyết áp. Nhưng cũng còn xa mới tốt bằng một viên thuốc hạ huyết áp mà các bác sĩ thường kê đơn để mua, ví dụ như Nifedipine 10mg tại các nhà thuốc cũng chỉ bán khoảng 1000 vnd một viên.

Nó có tác dụng chống đột quỵ như lời đồn thổi, là đang hôn mê tưởng chết, cho uống một viên lại tỉnh như sáo sậu không? Thật ra trong thành phần của An cung ngưu hoàng hoàn có một số chất có thể làm tan các cục máu đông gây đột quỵ não thật. Thế nhưng làm tiêu các cục máu đông hình thành trong mạch máu não thì An cung ngưu hoàng hoàn còn xa mới sánh được các biệt dược hay dùng tại phòng cấp cứu của các bệnh viện hiện nay như Tenecteplase, Desmoteplase...

Nó có đề phòng được đột quỵ không? Về nguyên tắc là có thể, bởi trong thành phần của nó có một số acid có thể đánh tan các cục máu đông và xơ vữa động mạch, với điều kiện là phải dùng hàng ngày. Thế nhưng dùng An cung ngưu hoàng hoàn hàng ngày là bất khả thi, bởi lý do là đắt và trong thuốc này có những thành phần không ổn định và chưa kiểm soát được, dùng lâu dài sẽ dễ dẫn đến ngộ độc. Thế thì tại sao ta không dùng aspirin pH8 hàm lượng 81mg, một loại thuốc đã được cả y học thế giới công nhận là đề phòng đột quỵ, nhồi máu cơ tim tốt nhất hiện nay? Mà giá lại rẻ, dễ mua bởi là loại thuốc bán không cần đơn trên toàn cầu. Ngay cả trên mạng Amazon.com họ cũng bán có 14 USD cho một lọ 365 viên, tính ra chưa đến 1000 vnd một viên! Nói thêm: tác dụng của acid salyxylic trong aspirin khi vào máu nó đánh tan cục máu đông và các mảng xơ vữa trong mạch máu mạnh hơn các acid trong Ngưu Hoàng nhiều lần.

Thế tại sao nó đắt vậy?

Là do tâm lý của dân ta rất ưa thích những lời đồn thổi, một đồn mười, mười đồn trăm... Thế là tác dụng của một viên thuốc bình thường bỗng nhiên được vống lên cao chót vót vượt xa giá trị thực của nó. Và lại được sự tiếp tay của vài thày thuốc bất lương, rỉ luôn vào tai người nhà bệnh nhân của mình, lên phố Lãn Ông, phố Thuốc Bắc, đến hiệu XYZ... mua ngay về cho cụ dùng, còn nước còn tát. Thực ra các vị ấy biết thừa, một khi bệnh nhân đã đột quỵ hôn mê, đã can thiệp bằng các thuốc men và phương tiện hiện đại thì khả năng tỉnh lại, hồi phục hay không là khi đó chủ yếu do cơ địa của bệnh nhân. Cái này xưa nay đã tổng kết ở câu, “phúc chủ lộc thày”! Thế tại sao các “thày” ấy vẫn bảo mua An Cung về uống? Thật ra cái sự này chung quy cũng chỉ là số phần trăm béo bở mà thôi!

Nhân đây xin nói là, đột quỵ não thường có hai thể: Đột quỵ do vỡ mạch máu não và đột quỵ do tắc mạch máu não (nhồi máu- trong lòng mạch hình thành cục máu đông gây tắc). Trong trường hợp đột quỵ do nhồi máu thì uống An cung ngưu hoàng hoàn vào ít nhiều còn có tác dụng. Nhưng nếu đột quỵ do vỡ mạch máu não thì uống vào cực nguy. Bởi người ta đang cần thiết phải cầm không cho máu chảy ra tràn ngập não nữa mà lại cho uống An cung ngưu hoàng hoàn làm máu loãng, chảy nhiều hơn thì sẽ càng làm tình trạng bệnh nhân cực kỳ trầm trọng. Cho nên trong mọi trường hợp đột quỵ hãy để bệnh nhân nằm yên và gọi bác sĩ xử lý ban đầu, rồi gọi xe cấp cứu đưa vào bệnh viện là tốt nhất.

An cung ngưu hoàng hoàn như đã nói đó là một trong những bài thuốc cổ phương điển hình của y học phương Đông. Thế nhưng cũng như mọi mặt trong đời sống xã hội hiện nay, chúng ta phải nhìn thẳng vào sự thật mà rằng, nền văn minh phương Tây hiện đại đã thắng thế tuyệt đối nền văn minh phương Đông rồi. Trong lĩnh vực y học thì điều đó càng rõ: chủ nghĩa kinh nghiệm của Đông y đã thua xa những tiến bộ y học hiện đại trong việc phòng chữa các bệnh cho con người dựa trên các tư duy triết lý và kết quả nghiên cứu về cơ thể con người của khoa học phương Tây. Vậy thì có lý do gì để chúng ta đốt tiền vào những việc vô nghĩa kiểu như cô em tôi, đi mua một loại thuốc cũng vô nghĩa không kém là An cung ngưu hoàng hoàn về. Để rồi vừa bị lên một cơn tăng huyết áp, cũng phải vào viện cấp cứu gấp chứ không thì...

Thì tiền mất tật mang!