Sắp đến mùa trám. Trám trắng chứ không phải trám đen. Trám đen xưa mẹ tôi ít mua, bà bảo đấy là cái món ăn chơi bời, nghĩa là theo bà nó chỉ để ăn cho vui miệng, chứ không đưa cơm hay để dành được. Mùa trám, một phiên chợ nào đó, thể nào mẹ tôi cũng mua một rổ những quả trám vừa chín tới của những người buôn lâm sản từ miền trên đưa về bán. Bởi quê nhà tôi đồng bằng, không có trám. Cây trám mọc nhiều ở rừng trên đồi núi phía bắc. Nhưng quả trám ngâm lại là món ăn phổ biến ở vùng đồng bằng mạn Bắc Ninh, Bắc Giang, Hưng Yên. Chứ tôi cũng đã từng sống nhiều năm ở trên miền núi, chưa thấy đồng bào dân tộc trên đó có món trám ngâm như quê tôi bao giờ. Kể cũng lạ.
Quả trám mua về, mẹ tôi sẽ dùng một con dao bổ cau rất sắc, bổ đôi quả trám tách hai mảnh cùi như cái thuyền xinh xinh thả vào một chậu nước sạch to, có khoắng thêm ít than rơm. Mẹ nói làm thế để cho quả trám bớt chất chua chát đi. Còn cái hạt thuôn nhọn hai đầu “hình quả trám”, bà để cho anh em chúng tôi hè nhau lấy dao, thớt kê từng hạt, chặt đôi rồi dùng cái tăm nhể lấy phần nhân trắng ngà bên trong ăn với nhau. Béo bùi.
Ăn xong phần nhân, bọn chúng tôi lấy một cái vồ gỗ, đóng những nửa hạt trám xuống nền nhà vốn bằng đất sét nện, thành những hình hoa văn tùy theo trí tưởng tượng của từng đứa. Cái khoảng nền nhà được đóng phẳng bằng những nửa hạt của quả trám trông rất thú vị. Mùa hè ngồi ăn cơm hay nằm ngủ trưa ở đó hình như mát hơn những chỗ khác.
Phần cùi trám mẹ tôi ngâm nước gio vài tiếng rồi rửa sạch, đem ra phơi ngoài nắng cho héo đi. Sau đó mẹ cho vào lọ nước cua muối để ngâm. Nước cua muối thường được làm từ mùa hè năm ngoái, khi vào dịp nắng to, ngoài cánh đồng vừa gặt xong đang cày bừa cho vụ mùa tới, đầy nước. Nắng như nung, nắng như nhà thơ Trần Đăng Khoa đã viết:
“Nước như ai nấu
Chết cả cá cờ
Cua ngoi lên bờ…”
Bọn trẻ choai trong làng tôi chỉ việc xách giỏ, đội nón đi theo các bờ ruộng mà nhặt cua thôi. Cua bắt được nhiều quá, nấu canh nấu riêu, rang với lá lốt… cũng không xuể, mẹ tôi đem muối. Muối cua cũng đơn giản. Mẹ chỉ việc đổ đám cua vào cái rổ to, mang ra ao xóc mạnh liên tục dưới nước cho sạch bùn đất. Rồi mang lên dội qua bằng nước mưa. Bọn cua bị xóc đảo liên tục mệt phờ ra, không bò nổi chỉ còn thỉnh thoảng giơ cái càng lên khua khoắng đờ đẫn. Mẹ tôi túm từng đám bỏ vào lọ. Một lượt cua một lượt muối. Nêm chặt, bịt miệng lọ rồi đem ra nắng phơi. Cất đi. Chỉ độ một tuần sau là thành những con cua muối đỏ au, giòn tan nhưng mặn lắm, mỗi bát cơm tôi chỉ ăn hết một con cua nhỏ. Nhưng thực ra nhà tôi cũng ít ăn cua muối, bởi hồi xưa cua cá tươi đầy ngoài đồng ruộng ao đầm, chịu khó đi bắt một tí là có bữa canh cua tươi ngọt thỉu, ai ăn cua muối làm gì.
Chỉ là mỗi khi chạy chơi đói bụng quá, anh em chúng tôi chạy về bếp “ăn vụng” mỗi đứa bát cơm nguội, mới lấy đũa gắp luôn con cua muối sẵn trong lọ ăn cho nhanh mà thôi. Còn đa số những lọ cua muối được mẹ tôi chế thành nước mắm cua. Vả lại cua muối chỉ độ một vài tháng sau là những con cua tự dưng xác ra hết. Bao nhiêu chất bổ đã hòa tan hết vào nước muối, chỉ còn cái xác vỏ xốp xộp, đem nấu cám lợn dần. Mẹ tôi chắt nước cua ra xoong to, lọc gạn vào những cái chai thủy tinh. Nước mắm cua có màu vàng óng rất đẹp mắt, nhưng không rưới vào cơm mà ăn như nước mắm cá được, vì nó rất mặn.
Nước mắm cua chỉ dùng để nấu canh. Canh lá khoai lang nấu bằng nước mắm cua, là món thường xuyên của nhà tôi khi xưa. Bởi rau lang sẵn, lúc nào cũng có một đám trồng ở góc vườn. Nay khi viết mấy dòng này tôi vẫn có cảm giác mùi vị của món canh ngày xưa đang trong mũi miệng. Nhưng mẹ tôi hay dùng nước mắm cua dùng để ngâm trám. Những nửa cùi quả trám đã phơi héo, thả vào nước mắm cua vàng ươm nhanh chóng hút nước mắm vào trong.
Vị chua chát của trám hòa cùng vị mặn ngọt của nước mắm cua, khiến miếng trám có một vị ngon riêng biệt. Trám ngâm ăn cơm chan với canh cua mùng tơi rau đay thật sự là khoái khẩu. Thủng nồi trôi rế. Nếu không có canh cua, ăn với nước rau muống luộc dầm sấu cũng là một món ngon mát của mùa hè nóng bức.
Bây giờ nhà tôi vẫn làm trám ngâm. Nhưng mà ngâm mắm. Bởi cánh đồng bây giờ làm gì còn cua mà bắt. Mà cánh đồng có khi cũng sắp hết rồi, sắp thành nhà cửa, khu công nghiệp cả rồi. Thế nhưng mỗi mùa hè đến, ngồi vào bàn ăn cơm, tôi vẫn hay nhớ đến mùi vị của món trám ngâm nước mắm cua của mẹ ngày xưa…/.
Đánh giá
Mục lục bài viết
Vị chua chát của trám hòa cùng vị mặn ngọt của nước mắm cua, khiến miếng trám có một vị ngon riêng biệt. Trám ngâm ăn cơm chan với canh cua mùng tơi rau đay thật sự là khoái khẩu.
Người gửi / điện thoại
Dạ dày (bao tử) có chức năng gì trong cơ thể? Nó là nơi chứa thức ăn sau khi được nghiền nát bằng răng ở miệng rồi nuốt xuống.
Bộ Y tế vừa cho phép sử dụng xuyên tâm liên là một vị thuốc đông y để điều trị dịch Covid-19. Vậy cây xuyên tâm liên là gì?
Thực ra thì không phải đến thời hiện đại mới có bệnh đái tháo đường, mà căn bệnh này đã được y văn cổ đề cập đến từ lâu. Các sách “Hoàng đế nội kinh” hay “Hải Thượng y tông tâm lĩnh” đều đề cập đến chứng “tiêu khát”, một biểu hiện lâm sàng rõ rệt nhất của căn bệnh này. Nhưng chỉ đến thời hiện đại, có thể do thay đổi môi trường sống, do cường độ làm việc, lối sống sinh hoạt…, căn bệnh đái tháo đường dường như mới bùng phát dữ dội.
Chuyện bên kè đá - Tập truyện Mỹ Nhân Làng Ngọc
Tập truyện: Mỹ Nhân Làng Ngọc
Tác giả: Trần Thanh Cảnh
Người đọc: Thủy Tiên
Trung đoàn 51 (E51) thành lập ngày 10/4/1968 tại Thái Thụy, Thái Bình giữa lúc cuộc chiến với Mỹ đang ác liệt. Trung đoàn có nhiệm vụ huấn luyện chiến sĩ mới bổ sung cho chiến trường...
Và ngày hôm nay 8/7, tác giả lại dành tình cảm và cảm xúc của mình cho những chữ ký và con dấu nhân dịp ra mắt bộ BOXSET 3 CUỐN SÁCH "Trần Thủ Độ - Trần Quốc Tuấn - Trần Nguyên Hãn". Sau chuỗi ngày nắng nóng gay gắt, Hà Nội hôm nay bỗng mát mẻ lạ thường, cảm tưởng như ông trời cũng thương mến, ủng hộ cho buổi ký tặng
Bạn nào muốn xem Dược sĩ chém về Bảo hiểm Y tế và các vấn đề liên quan trên sóng VOVTV, xin mời...
Tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế đã vài tháng qua do một số bệnh viện chậm đấu thầu như hiện nay rất có thể sẽ không còn quả lọc và dịch lọc cho bệnh nhân chạy thận và như vậy tính mạng của hàng vạn bệnh nhân chạy thận trên toàn quốc sẽ bị đe dọa. Vậy điều gì đang đặt ra với vấn đề đấu thầu thuốc và thiết bị y tế? VOVTV Sức khỏe đã có cuộc trao đổi với Dược sỹ Trần Thanh Cảnh.
Những nét chữ phấn trắng nguệch ngoạc đầu tiên của tôi trên cái bảng gỗ bố tôi tự làm và đánh bằng lá khoai lang trong vườn cho đen, chính là từ bàn tay chị Nghiên cầm dạy cách tô viết bằng viên phấn trắng. Tôi vẫn nhớ như in những cái chữ O, Ô, Ơ...đầu đời vẽ ra ấy. Chị còn hay gọi và cho tôi cùng đi ra chùa học. Tôi nhớ ngày xưa tóc chị dài và đẹp, mấy anh bộ đội về làng đóng quân mê lắm. Hình như hai bác tôi không cho chị lấy chồng xa...